Ξύλο
Είδη ξύλου, χρήσεις, δομή, ιδιότητες, απειλές, προστασία. Τα υλικά της πολιτιστικής κληρονομιάς
Το ξύλο είναι ένα υλικό φυσικό, ανανεώσιμο, ανακυκλώσιμο και πλήρως βιοδιασπώμενο που η κατεργασία του δεν απαιτεί μεγάλη κατανάλωση ενέργειας, δεν παράγει σημαντικές ποσότητες αποβλήτων και δεν προϋποθέτει την αγορά ακριβού εξοπλισμού. Η μεγάλη ποικιλία των ειδών του, προσέφερε στον άνθρωπο, ένα υλικό με μεγάλες κατασκευαστικές δυνατότητες και μία σημαντική ποικιλία επιθυμητών χαρακτηριστικών και ιδιοτήτων για χιλιάδες χρήσεις. Στο γεγονός αυτό οφείλεται η αδιάκοπη χρήση του από τον άνθρωπο, από τους προϊστορικούς χρόνους έως και τις σύγχρονες κοινωνίες, αποτελώντας ένα από τα πιο κοινά υλικά από το οποία κατασκευάστηκε σημαντικό μέρος της παγκόσμιας υλικής πολιτιστικής κληρονομιάς.
Το ξύλο όμως είναι υλικό που οι ιδιότητες του, η σύσταση του και η δομή του μεταβάλλονται μεταξύ των διαφόρων ειδών του, προσβάλλεται από ποικιλία ζώντων οργανισμών και απειλείται από τις συχνές μεταβολές των συνθηκών που επικρατούν στο περιβάλλον όπου φιλοξενείται.
Σκοπός λοιπόν του συγκεκριμένου βιβλίου είναι να παρουσιάσει τις γνώσεις που προέρχονται από την έρευνα αρκετών, και διαφορετικών μεταξύ τους, διακριτών επιστημονικών πεδίων, που αφορούν αυτό το πολύ ενδιαφέρον υλικό. Σε ξεχωριστά κεφάλαια του συγκεκριμένου βιβλίου παρουσιάζονται αναλυτικά:
τα χαρακτηριστικά και οι ιδιότητες των 74 πιο κοινών ειδών ξύλου σε διεθνές επίπεδο,
οι ιστορικές, οι διαχρονικές και οι σύγχρονες χρήσεις του ξύλου ομαδοποιημένες σε 40 κατηγορίες,
η δομή, η σύσταση και οι ιδιότητες των διαφόρων ειδών του,
οι ποικίλες απειλές που δέχεται ως υλικό και
οι μέθοδοι και τεχνικές που εφαρμόζονται έτσι ώστε να είναι η δυνατή η διατήρηση των ξύλινων αντικειμένων και κατασκευών στο χρόνο.
Το βιβλίο αυτό απευθύνεται σε όσους ενδιαφέρονται, εργάζονται, σπουδάζουν και ερευνούν το ξύλο. Είναι γραμμένο σε απλή και κατανοητή γλώσσα ενώ περιέχει λεξικό των χρησιμοποιούμενων σ' αυτό επιστημονικών όρων. Τα κείμενα του βιβλίου έχουν εμπλουτιστεί με επιλεγμένες έγχρωμες φωτογραφίες και σχέδια, με στόχο να προσφέρουν στον αναγνώστη του, μία πιο ενδιαφέρουσα, πιο κατανοητή και ταυτόχρονα πιο ευχάριστη ανάγνωση. Τα δεδομένα για τα διάφορα είδη του ξύλου παρουσιάζονται σε μεγάλο αριθμό πινάκων ενώ μέσω των συχνών παραπομπών στην εθνική και διεθνή βιβλιογραφία δίνεται η δυνατότητα στον αναγνώστη να μελετήσει περαιτέρω τα ζητήματα που θα προκαλέσουν το ενδιαφέρον του.
Περιεχόμενα
Αντί προλόγου
ΚΕΦ.1 Εισαγωγή
ΚΕΦ.2 Το διεπιστημονικό πεδίο της διατήρησης της υλικής πολιτιστικής κληρονομιάς-Βασικές έννοιες και όροι
Πολιτιστικά αγαθά
Πολιτιστική κληρονομιά
Μνημεία
Διατήρηση
Συντήρηση
Προστασία
Διάσωση
Ανακατασκευή
Αναπαλαίωση
Αναστήλωση
Αποκατάσταση
Στερέωση
ΚΕΦ.3 Κατηγορίες και είδη ξυλείας-Ξύλο-γενική περιγραφή του υλικού-Κατηγορίες και είδη ξυλείας
Μαλακή ξυλεία
Σκληρή ξυλείαΤροπική ξυλεία-Αναγνώριση ειδών ξύλου
ΚΕΦ.4 Χρήσεις του ξύλου-Σύντομη ιστορική αναδρομή στις χρήσεις του ξύλου
Η χρήση του ξύλου στους αρχαίους χρόνους
Σύγχρονες χρήσεις του ξύλουΤαξινόμηση χρήσεων του ξύλου-Αθλητικά όργανα και εγκαταστάσεις-Άρματα, άμαξες, σαμάρια-Βαρέλια-Βιομηχανική κληρονομιά
Επαγγελματικά εργαλεία
Μηχανές και μηχανήματα-Διακόσμηση αυτοκινήτων-Εκκλησιαστική/μοναστηριακή κληρονομιά
Αγία Τράπεζα, Τέμπλα και βημόθυρα, Φορητές εικόνες αγίων και πλαίσια ιερών εικόνων, Σταυροί, Βάσεις Ευαγγελίου, αναλόγια, Δεσποτικοί θρόνοι-πολυθρόνια, Κουβούκλια Επιταφίων, Άμβωνες, Μανουάλια, Προσκυνητάρια, Παγκάρια, Στασίδια, Αρτοφόριο, Δισκέλια ή τετράποδες, Πόρτες και παράθυρα ναών και μοναστηριών, Κατασκευή φυλακτών-Ενεργειακή αξιοποίηση ξύλου
Καυσόξυλα, Κάρβουνα
Σύγχρονες εξελίξεις στην ενεργειακή αξιοποίηση του ξύλου-Επαναχρησιμοποίηση με αλλαγή χρήσης/ανακύκλωση ξύλινων κατασκευών-Επιγραφές-ταμπέλες-πινακίδες-Επιπλοποιία-Επιστημονικά όργανα από ξύλο-Καλαθοπλεκιική-Καπνισμός τροφίμων-Κατασκευή και διακόσμηση κτιρίων
Εισαγωγή-ιστορική αναδρομήΚατασκευή και διακόσμηση κτιρίων με ξύλο στη νεότερη και σύγχρονη Ελλάδα-Κατασκευή ιστών-Κατασκευή τεχνητών ανθρώπινων μελών-Λιμενικές/παρυδάτιες εγκαταστάσεις-Μοντελισμός-Μουσικά όργανα-Ξυλεία μεταλλείων-Ξύλινα αντικείμενα οικιακής κυρίως χρήσηςΜαγειρικά σκεύη και εργαλεία
Σκεύη και εργαλεία σερβιρίσματος
Αποθηκευτικά σκεύη/θήκες
Διακοσμητικά ξύλινα αντικείμενα
Κορνίζες ζωγραφικών πινάκων, φωτογραφιών και καθρεπτώνΒαλίτσες
Μπαστούνια και μαγκούρες
Φροντίδα κήπου
Σπίτια κατοικίδιων ζώων
Εργαλεία καθαρισμού
Λοιπές οικιακές χρήσεις-Ξύλινα μέσα αποθήκευσης, συσκευασίας και μεταφοράς προϊόντων-Ξυλοναυπηγική-Ξυλοτροχιές έως και σιδηρόδρομος
Ξυλοτροχιές
Ξύλινοι στρωτήρες σιδηροτροχιών
Ατμάμαξες
Ο σιδηρόδρομος στην Ελλάδα
Ξύλινα βαγόνια και εξοπλισμός ελέγχου κίνησης-Ξυλόφυλλα-Όπλα-πολεμικές μηχανές-Οριοθέτηση και πρόσβαση στο χώρο
Ξύλινα γεφύρια
Περαταριές και καρέλια
Φράκτες-Παιχνίδια-Παραγωγή χαρτοπολτού-Προθήκες σε μουσεία-Στύλοι-Σύνθετα συγκολλημένα προϊόντα ξύλου
Ιστορική αναδρομήΜοριοπλάκα (particleboard)Αντικολλητό (plywood)Ινοπλάκα μέσης πυκνότητας (MDF, Medium Density Fiberboards)Ξυλοπλάκες με προσανατολισμένη διάταξη ξυλοτεμαχιδίων (OSB, Oriented Strand Boards)-Τορνευτά ξύλινα αντικείμενα-Συσκευές/μηχανές οικιακής κυρίως χρήσης
Αργαλειός
Ραπτομηχανές
Ρολόγια
Τηλέφωνα και άλλες συσκευές τηλεπικοινωνιώνΨυγεία πάγου-Συσκευές αναπαραγωγής ήχου και εικόναςΣυσκευές αναπαραγωγής ήχουΤηλεοράσεις-Τέχνες και ξύλο
Ξυλογλυφία
Ζωγραφική
Πυρογραφία-Υπαίθριες ξύλινες κατασκευές-Φαρμακευτική βιομηχανία-Χημική βιομηχανία
ΚΕΦ.5 Δομή, σύοταση και ιδιότητες του ξύλου-Δομή του ξύλου-Χημική σύσταση του ξύλου-Ιδιότητες του ξύλου
Φυσικές, Μηχανικές, Θερμικές, Ακουστικές, Ηλεκτρικές ιδιότητες
ΚΕΦ.6 Απειλές-Απειλές από βιοτικούς παράγοντες-Απειλές από αβιοτικούς παράγοντες
ΚΕΦ.7 Μέθοδοι και τεχνικές διατήρησης των ξύλινων αντικειμένων
Αύξηση της διαστασιακής σταθερότητας
Ξήρανση (φυσική/τεχνητή)Προστασία από βιολογικής προέλευσης απειλές
Μορφές σύνδεσης των ξύλων
Τελική επεξεργασία-ΣτίλβωσηΚαθαρισμός του ξύλου
Κάλυψη χαρακιών ή σκασιμάτων σε ξύλινα αντικείμενα
Στερέωση επιφάνειας ξύλινων αντικειμένων
Προστασία από αποσάθρωσηΠροστασία από πηγές θέρμανσης και φωτιά
Προτεινόμενες συνθήκες περιβάλλοντος για την προστασία των ξύλινων αντικειμένων(...)
